Nasza pierwsza sosna

W poszukiwaniu wyjaśnienia zagadki powstania wyjątkowej populacji drzewostanu taborskiego należy się cofnąć w czasie o jakieś 10-12 tysięcy lat, do epoki lodowcowej. To najmłodsze zespoły roślinne w kraju. Najbardziej wysunięte na północny wschód krańce naszego kraju z przyczyn oczywistych po ostatnim zlodowaceniu zostały najpóźniej zasiedlone przez florę, m. in. gatunki i ekotypy przechodnie. W specyficznych warunkach klimatycznych i siedliskowych wytworzył się znany i ceniony w Europie ekotyp sosny taborskiej obejmujący kompleks leśny zwany ”Puszczą Taborską”.
Ekotyp taborski wyróżnia się wyjątkową długowiecznością, strzelistą i smukłą formą pni oraz wysokiej jakości drewnem z czerwonym odcieniem twardzieli, dzięki konkurowaniu z bukami. Sosna taborska została najbardziej znaną, wręcz legendarną odmianą sosny mazurskiej. Określenie to jest w szczególności terminem handlowym datowanym na początek XIX stulecia. Drewno taborskie słynące ze szczególnej przydatności przy budowie masztów okrętowych cieszyło się uznaniem i zainteresowaniem m.in. Zakonu Krzyżackiego, królowej Danii i Napoleona. Ogromne zainteresowanie kupców europejskich sosną taborską w końcu XIX stulecia wynikało z jej prezentacji na Światowej Wystawie w Paryżu.
Najstarszy egzemplarz sosny taborskiej liczący około 290 lat stanowi pomnik przyrody o pierśnicy wynoszącej 340 cm, i wysokości 36 metrów. Największy zmierzony okaz sosny taborskiej liczył 40,7 m. W Taborzu uzyskano kilka kłód dłużycy tartacznej o objętości ok. 9 m3.

Drewno taborskich sosen jest jednym z najlepszych na świecie i używane jest często przy spektakularnych przedsięwzięciach, w których liczy się tylko materiał najwyższej klasy. Drewno to wykorzystane zostało między innymi do osadzenia budynków polskiej stacji polarnej na Spitsbergenie, podnośni Teatru Narodowego w Warszawie czy palisady mola w Sopocie.

24 grudnia 1957 roku utworzony został Rezerwat Sosny Taborskiej. Rezerwat obejmuje 96 ha znajdujących się w okolicach wsi Tabórz, województwo warmińsko-mazurskie, gmina Łukta, nadleśnictwo Miłomłyn. Liczący ponad 230 lat drzewostan z przewagą sosny zwyczajnej ekotypu  taborskiego. Na terenie rezerwatu prowadzone są badania nad długowiecznością drzewostanów. Niewątpliwą atrakcją jest 1,5 kilometrowa ścieżka dydaktyczna z tablicami edukacyjnymi.

Dla nas sosna taborska to symbol świetności tego szlaku. Pnie sosny taborskiej były tak wielkie i ciężkie, że transportowano je tylko zimą na saniach. Żaden stelmach nie potrafił wykonać dostatecznie mocnej osi i kół do transportu lądem. To dla niej zbudowano Kanał Elbląski, dokładnie opisując już w 1844 r. jak tratwy mają być zbudowane. Nasza tratwa będzie wykonana zgodnie z przekazem historycznym właśnie z sosen Taborskich, uprawianych na plantacjach o powierzchni blisko 10 tysięcy ha, co potwierdza Nadleśnictwo Miłomłyn.

Sosny na tratwę wyznaczono indywidualnie z najlepszej uprawy, a pierwszą ścięliśmy w sposób tradycyjny, siekierą i piłą ręczną.

Wszystkie sosny, pozyskane w lutym, w najlepszym okresie najmniejszego nasycenia pni wodą, złożono na ostatniej leśnej bindudze nad kanałem w Glimach. Teraz oczekują na spławienie i zbudowanie tratwy.